Śruby służą jako części konstrukcyjne do mebli, maszyn oraz jako łączniki w budownictwie. Pomimo wysokiej standaryzacji podział śrub jest bardzo zróżnicowany i obejmuje kilkanaście odmiennych modeli. Jakie są ich główne rodzaje?
Podział śrub pod względem normalizacji
Klasyfikacja śrub nigdy nie była łatwym zadaniem. Mnogość patentów i producentów na rynku tylko utrudniły całe zadanie. W tym celu zaczęto tworzyć normy, które miały dokładnie określać do jakiej kategorii należy dany element mocujący:
- DIN – to zestaw kategorii stworzony przez niemiecki instytut normalizacyjny, skupia kilkadziesiąt norm oznaczonych symbolem DIN i następującym po nim numerze porządkowym.
- PN – to polska norma określająca cechy produktów, które określono na podstawie krajowych badań. Wkręty zostały przyporządkowane do norm PN-85 i PN-87. Zawierają głównie śruby zakończone łbem z sześciokątem.
- ISO – wskazuje na istotne parametry elementów łącznych, których nie posiadają inne modele. Mogą to być naprawdę niewielkie różnice. Norma ISO jest porównywalna z normą DIN, a nawet istnieją tabele, które konwertują obie normy. Niestety nie wszystkie rodzaje śrub mają jednoczesne pokrycie w obu systemach normalizacyjnych.
Główny podział mocowań śrubowych
Najłatwiej jest rozpoznać dany rodzaj śruby po kształcie łba. Najczęściej można spotkać:
- śruby oczkowe/z uchwytem – mają dobre właściwości chwytne. Używa się ich w przemyśle motoryzacyjnym.
- śruby skrzydełkowe/motylkowe – wyróżnia je duża odporność na przykręcanie i odkręcanie. Stosuje się je w konstrukcjach teleskopowych.
- śruby z łbem sześciokątnym – po przykręceniu odznaczają się dużą stabilnością i wytrzymałością. Najlepsze w układach narażonych na duże obciążenia i drgania.
- wkręty gniazdowe (pozbawione łba) – posiadają imbusowe gniazdo we wnętrzu gwintu, który stanowi cały korpus śruby. Najlepsze w nietypowych konstrukcjach, które umożliwiają przykrycie śruby.
- śruby z łbem stożkowym – doskonałe do płaskich powierzchni, które nie mogą mieć wystających elementów. Odpowiednie do mocowania mebli i zawiasów.
- śruby calowe – są wykonywane w systemie anglosaskim. Najlepiej sprawdzają się w hydraulice oraz produkcji maszyn.
- nakrętki – posiadają specjalne nacięcia na gwintach odpowiadające rozmiarowi śruby, można je łatwiej rozpoznać.
Podział śrub ze względu na nietypowe zastosowanie
Bardzo ważnym aspektem podziału śrub jest cel, dla którego zostały wyprodukowane. Niekiedy tworzy się śrubki na zamówienie lub specjalne zlecenie. Można wyróżnić następujące rodzaje nietypowych zakończeń:
- śrubunek z ozdobnym łbem – takie elementy złączne są potrzebne w przemyśle meblarskim. Wykorzystuje się je w miejscach, w których ważna jest estetyka.
- śruby do wkręcania maszynowego – są stosowane głównie w drewnianych belkach, gdzie nie liczy się duża precyzja a ilość połączeń. Do tej kategorii należą głównie śruby o kształcie cylindra lub sześciokątne.
- elementy zamykające – posiadają konstrukcję, która po wkręceniu zapobiega obracaniu się śruby. Zazwyczaj to rozwiązanie jest stosowane przy tworzeniu elementów odpowiadających za bezpieczeństwo.
Do zamocowania śrub należy używać właściwych narzędzi. Jeśli wkrętak lub klucz maszynowy nie będzie dobrze dopasowany do końcówki, to łeb śruby może zostać trwale uszkodzony i nie będzie jej można użyć ponownie.